Wiata na Zawodziu. Nie będziemy udawać... jest brzydka

"Ufo" na Brynowie jeszcze jakoś trzyma się ziemi, ale już skrzydło z Zawodzia to jest galaktyczny poziom abstrakcji budowlanej. Wiata Centrum Przesiadkowego na Zawodziu wygląda jakby ktoś bardzo chciał wybudować halę lotniska i dosłownie zbyt odleciał. Ogromny (gigantyczny!) dach w kształcie skrzydła jest tak wielki i tak masywny, że ma grubość przejeżdżających pod nim tramwajów...

Mieszkańcy Katowic i innych miast przyzwyczaili się już że wygląd miejskich inwestycji z pierwszych wizualizacji nijak się ma do końcowego efektu. Sławna w całej Polsce stała się też wiata nowego dworca autobusowego w Katowicach, po wybudowaniu której nic nie zostało z lekkich obłości w projekcie. Dodatkowo o tym jak bardzo bez myślenia powstała ta wiata świadczy "naprędce" dostawiona do niej klatka schodowa, kiedy ktoś pomyślał, że do zalegającego zimą śniegu trzeba jakoś dotrzeć. Potem kogoś innego olśniło, że pomimo tego, że dach jest ogromny to nie objęto nim wejścia do poczekalni, więc pasażerowie i tak będą moknąć. Czy nie wystarczyło już na etapie "odkrycia śniegu", zamiast stawiać brzydką i ostatecznie niszczącą zamysł projektanta klatkę schodową, zrobić łącznik z dachem poczekalni, która byłaby jednocześnie dachem łączącym go z wiatą?

A co zrobiono na Zawodziu? Tutaj odmiennie - realizacja wygląda jakby inwestor na siłę chciał utrzymać nierealny widok znany z wizualizacji. Stąd, z konieczności konstrukcyjnych, dach stał się tak karykaturalnie gruby i zwyczajnie komiczny. Przy okazji warto zadać sobie pytanie czy potrzebna jest taka wyszukana forma wiat komunikacji publicznej, gdzie liczy się przede wszystkim funkcjonalność - ochrona przed deszczem i chłodem dla podróżnych oraz toalety dla nich i kierowców. Do tej pory najlepszą realizacją centrum przesiadkowego jest centrum na Ligocie, czyli to zrealizowane w Katowicach jako pierwsze. Centrum to jest oczywiście dużo mniejsze i funkcjonalnie połączone z dworcem kolejowym, jednak już samą wysokością nie przytłacza przestrzenie - jest nowoczesna prosta i niewydumana.

Można pokusić się o stwierdzenie, że czas najlepiej obchodzi się z prostymi konstrukcjami, a te wyszukane brzydko się starzeją i są kosztowne w utrzymaniu. Dobrym przykładem po czasie okazuje się dach nad peronami dworca kolejowego Katowice. Po ujawnieniu wizualizacji, wydał się w odbiorze zbyt skromny, a projekt był krytykowany jako tylko trochę większa wiata z blachy falistej. Ale już po wybudowaniu i po latach można powiedzieć, że realizacja dobrze się starzeje i przede wszystkim dobrze funkcjonuje - jest forma nie przeszkadza. jak będzie w przypadku centrum na Zawodziu? Na pewno należy i w tym przypadku poczekać kilka lat. Jednak szkoda, że już na starcie można czuć zawód.

Reportaż z otwarcia centrum przesiadowego na Zawodziu:

Ligota, Zawodzie, Brynów - Centrum Przesiadkowe w Katowicach

Pod koniec 2018 roku w Katowicach otwarto pierwszy park and ride w Ligocie. We wrześniu tego roku działalność rozpoczęło Centrum Przesiadkowe „Sądowa", pełniące jednocześnie funkcję Międzynarodowego Dworca Autobusowego. Z kolei w ostatnich dniach zakończyły się odbiory prac budowlanych park and ridów „Zawodzie" i „Brynów". Koszty rozpoczętych w 2017 roku inwestycji wyniosły odpowiednio 95,2 mln zł i 89,4 mln zł.

- Budowa centrów przesiadkowych oznacza szereg korzyści dla mieszkańców. Najważniejsza z nich to możliwość szybkiego dojazdu do centrum miasta i zaoszczędzenia czasu oraz mniejsze koszty paliwa. Doświadczenia wielu miast pokazują, że węzły przesiadkowe stają się zachętą do korzystania z komunikacji publicznej, przez co przyczyniają się do ograniczenia liczby pojazdów na drogach. Tym samym zmniejsza się emisja hałasu i spalin – podkreśla Marcin Krupa, prezydent Katowic.

- Centra przesiadkowe sprawdziły się w innych europejskich miastach. Ich powstanie jest ważne z punktu widzenia budowy systemu zrównoważonej mobilności miejskiej, a jest to jedno z największych wyzwań przed którym stoi cała nasza Metropolia. Celem jest to, by odkorkować ulice naszych miast z ruchu kołowego, a to przyczyni się również do poprawy jakości powietrza. Miasto Katowice jest pierwszym miastem GZM, gdzie powstaje cała sieć centrów przesiadkowych. Wiemy już, że kolejne tego typu inwestycje będą realizowane również w Gliwicach i Zabrzu - mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Centrum przesiadkowe w Zawodziu zrealizowała firma ZUE SA, która podpisała jako lider konsorcjum, wspólnie ze spółką Unibep umowę o wartości 95,2 mln zł. Inwestycja centrum przesiadkowego obejmuje: budynek dworca o powierzchni 365 m2 (m.in. zaplecze socjalne dla kierowców i motorniczych, kiosk, punkt sprzedaży biletów i toalety), parking dla 405 samochodów, wiaty dla 36 rowerów, wiaty peronowej, miejsc postojowych dla autobusów i punkty Kiss&Ride.

Centrum przesiadkowe w Brynowie to inwestycja o wartości prawie 90 mln zł, a wykonawcą była firma WARBUD SA w partnerstwie z Przedsiębiorstwem STOR Sp. z o.o. W skład inwestycji wchodzi trzykondygnacyjny parking o pojemności 492 miejsc wraz z systemem informacji o zajętości parkingu, a także parking naziemny o pojemności 50 miejsc postojowych dla funkcji Park & Ride. Ponadto dla pasażerów przystanki, w tym zadaszone perony oraz miejsca oczekiwania i wymiany podróżnych typu „drzwi-drzwi", poczekalnia wyposażona w punkty obsługi pasażerskiej: toaletę, punkt zakupu biletów, pełną infrastrukturą dla systemu ŚKUP, małą gastronomię i punkt zakupu prasy oraz tablice dynamicznej informacji pasażerskie – przy czym wszystkie te elementy będą uruchamiane w terminie późniejszym. Przy centrum przesiadkowym jest parking dla rowerów o funkcji Bike&Ride wraz z miejscami postojowymi, w przyszłym roku będzie również stacja rowerów miejskich. Obok inwetsycji znajdują się również miejsca dla taksówek, a także dla podwożących oznaczone „Kiss&Ride".

Marian Siniec, RED, UM Katowice, Fot. M. Malina, YouTube Katowice Oficjalny Kanał